Adli Sicil Kaydı Nedir?
Adli sicil kaydı, kesinleşmiş ceza ve güvenlik tedbirlerine mahkûmiyete ilişkin bilgilerin kaydedildiği sistemdir. Özellikle iş başvuruları sırasında karşımıza çıkan adli sicil kaydının içeriğinin temiz olması önem arz etmektedir.
Halk arasında sabıka kaydı olarak bilinen adli sicil kaydı cezanın veya güvenlik tedbirinin infazının tamamlanması, şikayetten vazgeçme, cezayı tamamen ortadan kaldıran etkin pişmanlık, ceza zamanaşımının dolması, genel af ve ölüm hallerinde Adlî Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünce adlî sicil kayıtlarından çıkartılarak arşiv kaydına alınır. Belirlenen şartların sağlanması durumunda adli sicil kaydı silinebilir duruma gelmekte olsa da ne yazık ki adli sicil kaydının silinmesi işlemi göründüğü kadar basit bir işlem olmadığından hukuki yardım alınması gereken bir konudur.
Adli Sicil Kaydına Neler İşlenir?
Adli sicil kaydına nelerin işleneceği hususu Adli Sicil Kanununun 4. Maddesinde açıklanmıştır. Buna göre Türk mahkemeleri tarafından vatandaş veya yabancı hakkında verilmiş ve kesinleşmiş mahkûmiyet hükümleri adlî sicile kaydedilir.
Adli Sicil Kanunu 4. Madde hükmü;
Türk mahkemeleri tarafından vatandaş veya yabancı hakkında verilmiş ve kesinleşmiş mahkûmiyet hükümleri adlî sicile kaydedilir. Bu bağlamda;
a) Hapis cezaları ile ilgili olarak;
1. Hapis cezasına mahkûmiyet kararı,
2. Koşullu salıverilme kararı,
3. Koşullu salıverilmede denetim süresinin uzatılmasına ilişkin karar,
4. Koşullu salıverilme kararının geri alınmasına dair karar,
5. Hapis cezasının infazının tamamlandığı hususu,
b) Hapis cezasının ertelenmesi halinde;
1. Denetim süresi,
2. Denetim süresinin yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirilmesi dolayısıyla cezanın infaz edilmiş sayıldığı hususu,
3. Ertelenen hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine ilişkin karar,
c) Adlî para cezası ile ilgili olarak;
1. Adlî para cezasına ilişkin mahkûmiyet hükmü,
2. Adlî para cezasının ödenmek suretiyle infaz edildiği hususu,
3. Adlî para cezasının tazyik hapsi suretiyle kısmen veya tamamen infaz edildiği hususu,
4. Adlî para cezasının tazyik hapsinden sonra kalan kısmının ödenmek suretiyle infaz edildiği hususu,
d) Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırıma mahkûmiyet halinde;
1. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak, adlî para cezasına mahkûmiyet veya güvenlik tedbiri uygulanması hükmü,
2. (Değişik: 26/2/2008-5739/7 md.) Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak hükmedilen güvenlik tedbirinin gereklerinin yerine getirilmemesi dolayısıyla hapis cezasının infazına ilişkin karar,
3. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak hükmedilen güvenlik tedbirinin değiştirilmesine ilişkin karar,
e) Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma ile ilgili olarak;
1. Kasten işlenen bir suç nedeniyle hapis cezasına mahkûmiyetin kanunî sonucu olarak yoksun kalınan haklara cezanın ertelenmesi dolayısıyla getirilen istisnaya ilişkin karar,
2. Mahkûmiyet hükmüyle bağlantılı olarak verilen, belli bir hak ve yetkinin kullanılmasının veya belli bir meslek veya sanatın icrasının yasaklanmasına ya da sürücü belgesinin geri alınmasına ilişkin karar,
f) Türk vatandaşı hakkında yabancı mahkemeden verilmiş ve kesinleşmiş olan mahkûmiyet kararının Türk hukuku bakımından doğurduğu hak yoksunluklarına ilişkin olarak Cumhuriyet savcısının istemi üzerine mahkemece verilen karar,
g) Ceza mahkûmiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran şikayetten vazgeçme veya etkin pişmanlık dolayısıyla verilen karar,
h) Ceza zamanaşımının dolduğunun tespitine ilişkin karar,
i) Genel veya özel affa ilişkin kanun; özel affa ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararı,
j) Askerî Ceza Kanununa göre verilmiş mahkûmiyet kararlarındaki ferî cezalar, k) (Ek: 24/11/2016-6763/39 md.) Akıl hastalığı nedeniyle hükmedilen güvenlik tedbirlerine ilişkin kararlar, Adlî sicile kaydedilir.
Adli Sicile Kaydedilmeyecek Veriler
Disiplin suçlarına ve sırf askerî suçlara ilişkin mahkûmiyet hükümleri, disiplin veya tazyik hapsine ilişkin kararlar, idarî para cezasına ilişkin kararlar adlî sicile kaydedilmez. Uzlaştırmaya tabi suçlara ilişkin uzlaşma sağlandığı durumda adli sicile kaydedilmez.
Kamu davasının açılmasının ertelenmesine ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin kararlar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak mahkeme, hâkim veya Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından istenmesi halinde verilmek üzere kaydedilir. Kişinin adli sicil kaydında bu hususlar görülmemekle birlikte Adli Sicil Kanunu’nun 6. maddesine göre bir soruşturma veya kovuşturmaya bağlı olarak mahkeme, hakim veya Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından talep edilmesi halinde gösterilir. Bu nedenle kamu davası açılmasının ertelenmesi ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararları ayrı bir yerde kayıt altına alınmaktadır.
Adli Sicil Kaydı ve Arşiv Bilgilerinin Silinmesi
Arşiv kaydının silinmesi, işlenen suçun niteliğine göre değişmektedir. Buna göre arşiv kaydı aşağıdaki durumlarda silinir.
Ø İlgilinin ölümü üzerine silinir
Ø Fiilin kanunla suç olmaktan çıkarılması halinde, bu suçtan mahkûmiyete ilişkin adlî sicil ve arşiv kayıtları, talep aranmaksızın tamamen silinir.
Ø Kanun yararına bozma veya yargılamanın yenilenmesi sonucunda verilen beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararının kesinleşmesi halinde, önceki mahkûmiyet kararına ilişkin adlî sicil ve arşiv kaydı tamamen silinir.
Ø Akıl hastalığı nedeniyle hükmedilen güvenlik tedbirlerine ilişkin kayıtlar, infazının tamamlanmasıyla tamamen silinir.
Ø Anayasanın 76 ncı maddesi ile Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunlarda bir hak yoksunluğuna neden olan mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren;
- Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşuluyla on beş yıl geçmesiyle,
- Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşulu aranmaksızın otuz yıl geçmesiyle,
- Diğer mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren beş yıl geçmesiyle, tamamen silinir.
Yukarıdaki şartların oluşması halinde adli sicil kaydının kurum tarafından silinmesi gerekmektedir. Fakat kurumun iş yükü ve işleyişinden dolayı kuruma başvuru neredeyse zorunlu hale gelmiştir.
Av. İrem ERDEN TOPTAŞ
Detaylı bilgi için hukuk büromuzla iletişime geçebilirsiniz.
paylaş
twittle
paylaş
paylaş